پس از سوختگی های عمیق پوست، زخم به شکل برجسته و ناهموار ترمیم می یابد که « اسکار هایپرتروفیک» یا به گفته بیماران، گوشت اضافی نامیده می‌شود. در حقیقت اسکار رشد بیش از حد بافت می باشد که در چند ماه بعد از سوختگی پوست بیمار برآمده ، قرمزتر، حساس و سفت می گردد که دارای خارش بوده و سبب کاهش دامنه حرکتی مفاصل می گردد.

 روش های مراقبت از پوست :

خارش و روش های کاهش آن: سوختگی باعث آسیب دیدن غدد چربی می‌شود که این غدد به طور طبیعی از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند بنابراین نواحی سوخته ترمیم شده به شدت های مختلف دچار خارش می گردد. در چنین مواقعی داروهای ضد خارش به صورت شربت و خوراکی توسط پزشک معالج تجویز می‌گردد همچنین باید به بیمار توضیح داد که خارش موقتی و گذرا می‌باشد. شستن با آب سرد یا استفاده از حوله سرد و مرطوب، چرب کردن به موقع ،زدن ضربه های ملائم با کف دست یا انگشتان، استفاده از لباس‌های نخی ظریف و سبک در کاهش خارش موثر است و باید در نظر داشت که پرهیز از استرس و انجام تمرین های آرام کننده نیز برای کاهش خارش مفید است.

 شستشو

در سوختگی های سطحی که خود به خود پوست ترمیم می‌شود و همچنین بعد از عمل پیوند پوست مراقبت از پوست دارای اهمیت بسیار می باشد و برای پیشگیری از عفونت پیوند ها و محل دنور (محل اهدای پوست)، بعد از گرفتن کامل پیوندها و ترمیم یافتن محل دنور شستشوی روزانه با آب ولرم و صابون یا شامپوی بچه بدون عطر( ph خنثی یا حدود 7 ) باید انجام شود.

 پماد ها و مرطوب کننده ها

استفاده از پماد ها و کرم ها به لحاظ مراقبت از پوست سوخته و ترمیم یافته بسیار مهم است، پیش از استفاده از پماد ابتدا موضع را شسته، تمیز کرده و سپس با دستکش یکبار مصرف پماد را به آهستگی و به صورت یک لایه نازک در محل مالیده تا کاملا جذب گردد و فردی که در این کار به بیمار کمک می‌کند باید دست هایش را تمیز بدون انگشتر و با ناخن های کوتاه باشد و از وارد کردن فشار بیش از نیاز بر روی پوست های تازه و پیوند ها پرهیز کند.

 در سوختگی های ناحیه صورت بعد از ترمیم زخم ها و تشکیل پوست تازه و یا انجام پیوند پوست پس از برداشتن آخرین پانسمان محل های پیوند شده، برای سه هفته اول از پماد ویتامینA (استریل چشمی) و پس از آن با استحکام یافتن بیشتر پوست از کرم ضدآفتاب می توان استفاده کرد. تعداد دفعات استفاده از پماد به محل زندگی بیمار بستگی دارد در مناطق مرطوب دوبار در روز می‌تواند کافی باشد ولی در نواحی خشک و گرمسیر تا سه بار در روز ممکن است مورد نیاز باشد، استفاده از پماد ها معمولا تا 18 ماه به بیماران توصیه می شود.

 باید توجه داشت که هرگز از روغن های معدنی و پمادهای آنتی‌بیوتیک برای مرطوب کردن پوست و اسکار نباید استفاده شود به این دلیل که می تواند باعث بروز حساسیت و آسیب رساندن به پوست شود .

پرهیز از تابش آفتاب

 بیماران سوختگی می بایست در فاصله زمانی یک سال پس از سوختگی کمتر در معرض تابش آفتاب قرار بگیرند ، به همین منظور بهتر است فعالیت‌های بیرون از خانه خود را در ساعات اولیه روز و یا نزدیک غروب انجام دهند. استفاده از کرم ضدآفتاب با درجه مناسب محافظت( SPF) هر دو ساعت یکبار برای بیماران کوچه می شود و همچنین پوشیدن لباس نخی برای پوشاندن کامل نواحی سوختگی امری واجب و ضروری می باشد.

منابع: فیزیوتراپی در سوختگی، مینا شکوهی، چاپ سوم 1395

David n . Herndon , total burn care 2016

زهرا مرادزاده-مریم بشارتی